شب های قدر و لحظه های ناب راز و نیاز با خالق یکتا
امشب نخستین شب قدر؛ هنگامه استغفار و بخشش است. لحظه هایی ناب و گرانبها برای اهل یقین که به بخشندگی و مهربانی پروردگار خویش ایمان دارند و می کوشند تا با راز و نیاز با یکتای بی همتا وجود خود را سرشار از آرامش کنند. آنانی که دست تضرع به پیشگاه الهی بالا می برند و نجوای «الغوث الغوث» سر می دهند.
«ما قرآن را در شب قدر نازل کردیم و از شب قدر چه آگاهت کرد. شب قدر از هزار ماه ارجمندتر است. در آن شب فرشتگان با روح به فرمان پروردگارشان برای هر کاری که مقرر شده فرود می آیند. آن شب تا دم صبح صلح و سلام است».(سوره قدر) شب های قدر بهترین فرصت برای طلب بخشش و آمرزش گناهان از خدای متعال است و پروردگار در این شب عنایت ویژه ای به بندگان خود دارد و در واقع آن را بهانه ای جهت آمرزش مومنان قرار می دهد تا آنها به آرامش و سعادت حقیقی دست یابند. این شب ها از چنان ارزش والایی در نزد پروردگار بی همتا برخوردارند که منزلت شب قدر در قرآن کریم برابر با هزار ماه و شب تعیین تقدیر یکسال معرفی شده است. ائمه معصوم(ع) و بزرگان دین اسلام نیز درباره جایگاه و اهمیت لحظه های گرانبهای این شب ها سخنان فراوانی گفته اند، حضرت محمد(ص) در ارتباط با عظمت شب های قدر فرموده اند: «هرکس شب قدر را با ایمان و محاسبه بیدار ماند تمام گناهان گذشته و آینده اش بخشیده می شود.» امام صادق(ع) نیز می فرماید: «برآورد اعمال در شب نوزدهم انجام می گیرد و تصویب آن در شب بیست و یکم و تنفیذ آن در شب بیست و سوم.» غسل کردن، احیا و شب زنده داری، نماز و دعا، قرآن بر سر گرفتن، استغفار و توبه از اعمال خاصی به شمار می رود که در شب های قدر انجام می شود. شب نوزدهم ماه مبارک رمضان به عنوان نخستین شب قدر، همزمان با ضربت خوردن حضرت علی(ع) نخستین پیشوای شیعیان است. هنگامی که امام علی(ع) وارد محراب مسجد کوفه و مشغول به خواندن نماز شد و ابن ملجم مرادی با شمشیر زهرآگین خود بر فرق مبارک آن حضرت(ع) فرود آورد و سر ایشان را شکافت. در آن هنگام علی ابن ابیطالب(ع) فرمود:«سوگند به خدای کعبه، رستگار شدم.» پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت شب نوزدهم ماه مبارک رمضان و سالروز ضربت خوردن امام علی(ع) با حجت الاسلام «هادی قبادی» مدیرکل مراکز و اماکن منتسب به امام خمینی(ره)، مدیر مجتمع فرهنگی-هنری جماران و کارشناس امور دینی به گفت وگو پرداخت. حجت الاسلام قبادی با اشاره به منزلت شب نوزدهم ماه رمضان به عنوان نخستین شب قدر گفت: شب های قدر میان تمام مذاهب اسلامی مشترک و آن به دلیل صراحت قرآن کریم درباره آن و نزول سوره قدر است. قدر به معنای اندازه گذاری و منظور قرآن کریم از گذاردن نام قدر بر این شب پرعظمت، تعیین و مشخص کردن جزییات امور مربوط به تمامی مخلوقات در آن به شمار می رود. در این شب، حوادث و اتفاق هایی همچون سعادت و شقاوت، مرگ و زندگی رزق و روزی و ... برای انسان ها و حوادث طبیعی، وقوع زمین لرزه و ... در ارتباط با دیگر کاینات معین و مشخص می شود. امام صادق(ع) در این باره می فرماید:«در شب نوزدهم امورات یک ساله تقدیر می شود و در شب بیست و یکم تعیین می شود و در شب بیست و سوم به مرحله حتمیت می رسد». در شب قدر تقدیر انسان از طرف پروردگار مشخص خواهد شد و این موضوع در آیه های قرآن و روایت ها نیز به وضوح بیان شده است که در این شب ملائکه به دستور خدا بر زمین وارده می شوند و مقدرات مردم را تا سال آینده تهیه می کنند. باید گفت، شب قدر در تمامی ابعاد زندگی انسان مومن تاثیر دارد. یکتای بی همتا در این شب ها به انسان اختیار می دهد که در تعیین مقدرات خود دخالت کند، این از ویژگی های اصلی شب قدر محسوب می شود و به همین دلیل در آن به نماز، دعا و نیایش و شب زنده داری تاکید شده و این همان فرصت خدای متعال به بندگان در جهت تعیین سرنوشت خویش است. این کارشناس امور دینی با بیان اینکه شب های قدر بهترین فرصت برای توبه و بازگشت به طرف خدای متعال است، اظهار داشت: توبه و بازگشت به طرف پروردگار جهانیان، آداب و شرایط خاصی دارد. یکی از مهمترین شرایط توبه این است که انسان از اعمال نادرستی که انجام می دهد از صمیم قلب اظهار ندامت و پشیمانی کند و تصمیم به انجام ندادن آن کار بگیرد. معنای زنده ماندن شب قدر در میان امت، آن گونه که از روایت های متعدد استفاده می شود، این است که آن را با شب های دیگر مقایسه می کنند و به زنده نگاه داشتن و منزلت آن می پردازند. بنابراین مومنان از این شب بهره می گیرند و در فضای نزول قرآن به سر می برند و خود را در برابر این آینه ارزیابی می کنند تا به سیر و سلوک و راستی و نادرستی خویش پی ببرند. وی با اشاره به دلیل های خواندن برخی سوره های قرآن کریم در شب های قدر بیان کرد: در این شب ها به خواندن برخی سوره های قرآن کریم سفارش شده است زیرا این سوره ها در سازندگی افراد و توجه دادن به سرنوشت آنها نقش موثری دارد و یکی از بهترین موارد برای خودسازی به شمار می رود و اینگونه شناخت و معرفت انسان نسبت به خدا و دین گسترش و تعمیق بیشتری می گیرد. البته به آن معنا نیست که نسبت به خواندن قرآن در ماه های دیگر توصیه نشده باشد بلکه در روایت داریم که حضرت علی(ع) فرمود:«یک مومن باید حداقل روزی 50 آیه از قرآن کریم را تلاوت کند.» شاید یکی از دلیل های سفارش به خواندن قرآن در ماه رمضان باز بودن در رحمت الهی به روی مردم، بسته بودن درهای جهنم و زنجیر بودن شیاطین در این ماه و همچنین اقبال بیشتر مردم با قرآن، نماز و حجاب باشد. مدیر مجتمع فرهنگی- هنری جماران امام صادق(ع)، همزمانی ضربت خوردن حضرت علی(ع) و شب نوزدهم را معنادار دانست و یادآور شد: از شب نوزدهم ماه مبارک رمضان، شب ضربت خوردن حضرت علی (ع)، یاد می شود. وقتی نام امیرمومنان(ع) برده می شود صفت هایی همچون عبادت، اخلاص، زهد، شجاعت، شهامت و شهادت و به طور کلی تمام صفت های الهی و انسانی در ذهن تجسم پیدا می کند. در میان ویژگی های علی ابن ابیطالب(ع) 2 صفت عبادت و عدالت برجسته است بنابراین باید از عبادت ایشان در زندگی فردی و از عدالت امام(ع) در زندگی اجتماعی درس گرفت. حضرت علی(ع) به عنوان نخستین فردی که به اسلام ایمان آورد در تاریخ شناخته می شود و بیش از همه برای دفاع از کیان اسلام مبارزه و پایداری کرد. نخستین پیشوای شیعیان با جهاد، مبارزه، ایستادگی و مقاومت در راه حق به عنوان امام مجاهدان لقب گرفت. شب قدر شب نزول قرآن و صعود قرآن ناطق و ضربت خوردن حضرت علی(ع) و به شهادت رسیدن وی در شب 21 ماه رمضان است. در شب نوزدهم ماه رمضان با ضربه شمشیر در محرابِ عبادت در هنگام سجده مجروح و سپس به شهادت می رسد. این امر میان حضرت علی (ع) و شب قدر پیوند می زند و به مومنان می آموزد که در این شب مبارک و پاک می توان از سیره آن بزرگوار بهره مند شد. حجت الاسلام قبادی در پایان با اشاره به اینکه مومنان چگونه باید از این شب ها بهره مند شوند، گفت: شب های قدر را باید فرصت مغتنمی دانست زیرا در این هنگامه پرخیز و برکت زمانی برای مومنان فراهم شده است تا بتوانند با اعمال و عبادات از آن بهره مند شوند. شب زنده داری، تفکر در باب مسایلی که انسان را به خدا نزدیک تر می کند، دستگیری از محرومان و مظلومان و دعای خیر برای دیگران از جمله اعمال سفارش شده در این شب به شمار می رود. بدین ترتیب هر انسان آگاه و بیدار دل در حدی که در توان و شایسته او است، می تواند خود را مشمول عنایت و توجه خدای متعال قرار دهد.